In navolging van de studie ‘Hoofdstation Centraal’ uit 2022, hebben de samenwerkende bureaus  ML_A en MX13 van de NS opdracht gekregen voor een ontwerp voor revitalisatie van het Hoofdstation Groningen [1891-1896] van Isaac Gosschalk. De opgave omvat het verduurzamen en renoveren van het rijksmonument, en het vormgeven aan een nieuwe programmatische invulling. De aansluiting op de stationsomgeving en de verbinding met de nieuwe stationsuitbreiding van Koen van Velsen wordt in de uitwerking meegenomen. Braaksma & Roos architecten is als restauratiearchitect bij het project betrokken.

‘Maak van het hoofdstation the place to be van Groningen!’, dat was kort gezegd de opdracht van NS aan ons, de Gronings – Amsterdamse architectencombinatie MX13 | ML_A. Wat moet er aan het gebouw gewijzigd worden om het weer grandeur te geven en welke programmering moet het krijgen? En hoe verhoudt het gebouw zich straks tot de veranderde omgeving van het station in aanbouw?

Parallel daaraan speelt voor NS de vraag hoe het energiegebruik van het station teruggebracht worden en wat de gevolgen zijn van die verduurzaming. En als er binnenkort groot onderhoud moet plaatsvinden, wat pak je dan nu aan en wat niet als je nog niet duidelijk voor ogen hebt wat er gehandhaafd blijft en hoe het gebouw programmatisch ingevuld gaat worden? Voor de beantwoording van die vragen werden naast Braaksma & Roos architecten ook adviseurs van Valstar Simonis en Peutz ingeschakeld. Het zijn schijnbaar eenvoudige vragen, maar in de praktijk raakt iedere vraag aan een andere.

Want ‘Wat moet er gewijzigd worden om het grandeur te geven’ raakt aan ‘Wat kan en mag je aan dit rijksmonument wijzigen?’. Het vergt helderheid in wat oorspronkelijk is en wat niet. ‘Hoe verhoudt het station zich tot de veranderde omgeving?’ roept direct de vraag op ‘Waarin gaat de context zich transformeren?’. Gaat het Stadsbalkon verdwijnen of niet? Wat gebeurt er met het stationsgebied als het busstation verplaatst is?

We doken allereerst in de geschiedenis van het Hoofdstation. We beschreven de aanpak van het gebouwonderzoek. Maar we hebben ook uitspraken gedaan over de voorwaarden voor de ontwikkeling van de omgeving die dit met zich meebrengt. We dromen over een toekomstig stationsgebied en verwerken daarin de indrukken die we tijdens het ontwerpproces opdoen. 

Project: Hoofdstation, Groningen
Opdrachtgever: NS Stations
Ontwerp: MX13/ML_A
Fotografie: Peter de Kan
Data: 2022-heden